Geschiedenis, van ons allemaal

Safi Graauw is regisseur en intersectioneel milieuactivist. In ‘Geschiedenis, van ons allemaal’ vertelt Safi tijdens een gesprek met zangeres, chef en voormalig docent Shirma Rouse hoe het Nederlandse slavernijverleden doorwerkt in institutioneel racisme en een disbalans in de samenleving creëert. Als filmmaker ziet Safi het als zijn verantwoordelijkheid om verhalen te vertellen die ervoor zorgen dat mensen bij elkaar komen en zich verzoenen. Daarnaast spelen muziek, films en boeken een belangrijke rol in het ontwikkelen van beter begrip over dit thema.

Safi Graauw is een Zwarte man met kort haar en een baard. Hij kijkt lachend in de camera. Voor hem staat Shirma Rouse, we zien haar van op de rug. Ze heeft haar had op Safi's schouder.
Beeld: ©Ministerie van OCW
Safi Graauw

Het boek Wij Slaven van Suriname uit 1934 van Anton de Kom (1898-1945) heeft veel indruk gemaakt op Safi. “Anton de Kom is een Surinaamse verzetsheld, die in een Duits concentratiekamp is omgekomen. Als schrijver probeerde hij nadrukkelijk met taal, onder andere door middel van boeken, gedichten en pamfletten, kennis over de geschiedenis van Suriname en de slavernij te verspreiden. Zowel tijdens zijn leven als ver daarna was hij een persoon die mensen in Nederland en daarbuiten met woorden nieuwe inzichten gaf over ons verleden. Hij is gestorven voor de Nederlandse vlag en zette zich in voor het herdefiniëren van de Surinaamse identiteit. Ik hoop dat er ooit een film komt over het leven van Anton de Kom, waarin de Nederlandse en Surinaamse cultuurgeschiedenis samenkomen. Ik houd van films die mensen verzoenen. Ik denk dat een film over hem dat kan.”

Boekentip: Wij slaven van Suriname - Anton de Kom (1934)

Wij slaven van Suriname is een autobiografisch werk van Anton de Kom waarin hij de geschiedenis van de slavernij en de onderdrukking van Afro-Surinamers beschrijft. Het boek biedt een kritische analyse van de uitbuiting door de Nederlanders en benadrukt de strijd en het lijden van de tot slaaf gemaakten. Door persoonlijke verhalen en historische feiten te verweven, roept De Kom op tot bewustwording en gerechtigheid voor zijn volk.

Daarnaast heeft Safi een lijst met nog meer kijk-, lees- en luistertips opgesteld die voor hem belangrijk waren voor het overdragen van kennis, het herdenken, het beter begrijpen en leren van het slavernijverleden.

Kijktip: Explainer The Underground Railroad (2021)

The Underground Railroad verwijst naar een netwerk van geheime routes en veilige huizen die werden gebruikt door gevluchte tot slaaf gemaakten  in de Verenigde Staten om te ontsnappen naar vrije staten en Canada tijdens de 19e eeuw. Safi: "Een zeer duidelijke video van 13 minuten die de omvang van het slavernijverleden in de Verenigde Staten goed laat zien.”

Bekijk de explainer over The Underground Railroad.

Luistertip: Understand What Black Is - The Last Poets (2019)

The Last Poets worden beschouwd als pioniers van de hiphop en politieke poëzie. Het album verkent thema's als Zwarte identiteit, cultuur en empowerment door middel van krachtige teksten en ritmische begeleiding. Safi: “In mijn zoektocht naar eigenwaarde inspireerden The Last Poets mij om mezelf te waarderen.”

Bekijk het optreden van The Last Poets en Het Metropool Orkest tijdens het 50ste Poetry International Festival in Rotterdam.

Kijktip: Documentaire Marley (2012)

De film Marley uit 2012 is een documentaire over het leven, de muziek en de invloed van reggaelegende Bob Marley. De film biedt een diepgaand portret van Marley door middel van archiefbeelden, interviews met familieleden, vrienden en collega's. Safi: “In de documentaire zag ik een interview met Bob Marley dat me stimuleerde om niet bezig te zijn met mijn ego.”

Bekijk het interview met Bob Marley, onderdeel van de documentaire Marley (2012).

Kijktip: The Palace Guard - Ludwig Deutsch (1892)

Het oriëntalistische schilderij toont een soldaat die een paleis bewaakt. Safi: “Een van de weinige schilderijen die Zwarte cultuur in haar rijkheid vastlegt.”

Bekijk het schilderij The Palaxce Guard.

Kijktip: Speeches Kofi Annan (2003, 2006)

Kofi Annan (1938-2018), voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties, wordt beschouwd als een filantroop vanwege zijn inzet voor vrede, mensenrechten en internationale samenwerking tijdens zijn hele carrière. Hij speelde een cruciale rol in het bevorderen van diplomatie, conflictoplossing en het verbeteren van de wereldwijde gezondheid en ontwikkeling. Safi: “Kofi Annan speelde een sleutelpositie binnen de filantropie, hij blijft mij inspireren.”

Bekijk drie memorabele speeches van Kofi Annan.