“Zonder inclusief onderzoek gaat veel kennis verloren”, zegt Channah Herschberg, beleidsmedewerker bij de directie Onderzoek en Wetenschapsbeleid van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Ze noemt het voorbeeld van de medische wetenschap, die nog altijd vooral is gestoeld op onderzoek naar witte cis mannen. “Doordat onderzoek niet inclusief is, kan schade worden toegebracht aan groepen mensen die niet zijn meegenomen in het onderzoek. Bijvoorbeeld doordat bepaalde behandelingen bij hen andere effecten hebben. Er is genoeg bewijs dat onderzoek naar een te beperkte doelgroep directe gevolgen heeft en soms zelfs levensgevaarlijk is.”

En het gaat niet alleen over de medische wetenschap, benadrukt Channah– hoewel het voorbeeld aansprekend is. Ook bijvoorbeeld de psychologie en sociale wetenschap zijn gebaat bij een inclusieve blik. Dat weet ook Daudi van Veen, onderzoeker en universitair docent bij de afdeling Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen en het European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) van de Universiteit Utrecht.

Daudi: “We hebben bijvoorbeeld veel kennis over hoe jongeren een eigen identiteit ontwikkelen. Over hoe mensen worden wie ze zijn, wat ze denken en waarom ze doen wat ze doen. Maar die kennis gaat vooral over witte Nederlandse jongeren. Er is veel minder onderzoek gedaan naar identiteitsontwikkeling bij jeugd van kleur. Als je dit soort onderzoek niet inclusief aanpakt, trekken we conclusies die wellicht niet van toepassing zijn voor jeugd van kleur, die discriminatie meemaakt. Dat soort negatieve ervaringen hebben namelijk invloed op hoe je je ontwikkelt.”

Tradities doorbreken

“Als we iets willen betekenen voor de bevolking van een divers land als Nederland, móeten we dus inclusief onderzoek doen”, zegt Daudi. En daarvoor is het volgens hem soms nodig om te breken met onderzoekstradities. “Onderzoekers kiezen een doelgroep, verzamelen data en categoriseren die – bijvoorbeeld aan de hand van gender, afkomst of opleiding. In dat proces maken ze subtiele keuzes, die lang niet altijd inclusief zijn. Maar het is vaak lastig om onderzoekers ervan te overtuigen dat het ook anders kan. Ze zijn er zo aan gewend om bepaalde keuzes te maken.”

Ook Channah heeft een achtergrond als wetenschapper, en knikt instemmend als Daudi het heeft over het belang van inclusief onderzoek. “De impact van je onderzoek is belangrijk”, zegt Channah. “Toen ik zelf in de wetenschap werkte, wilde ik dat de maatschappij en de mensen naar wie ik onderzoek deed, baat zouden hebben bij de resultaten.  “Zo wilde ik de wereld een stukje beter maken.”

“Het heeft te maken met bewustzijn”, zegt Daudi. “We zijn als onderzoekers geschoold om aannames te maken, maar die kloppen niet altijd. Het is dus belangrijk om die aannames én onze onderzoeksconclusies goed te blijven bevragen. Als je al bij de start van je onderzoek oog hebt voor meerdere perspectieven, krijg je inclusievere uitkomsten – en dan zijn je onderzoeksresultaten dus completer.”

Concrete impact

Zelf deed Daudi promotieonderzoek naar de ontwikkeling van vooroordelen en stereotypen bij kinderen, die bijvoorbeeld ontstaan doordat ze blootgesteld worden aan stereotiepe teksten en afbeeldingen in schoolboeken. En de manier waarop ouders in alledaagse gesprekken vaak op onbedoelde, subtiele wijze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van vooroordelen. Net als Channah wilde Daudi concrete impact maken met zijn onderzoek.

Daudi’s onderzoeksbegeleider Judi Mesman schreef uiteindelijk het boek Opgroeien in kleur, onder meer gebaseerd op haar onderzoek met Daudi en andere collega’s. “In het boek lezen ouders advies over hoe ze hun kinderen kunnen helpen een gezonde etnische identiteit te ontwikkelen. En over hoe ze hun kinderen minder vooroordelen kunnen meegeven in de opvoeding.”

Channah heeft Opgroeien in kleur in huis. “Door mijn werk en de inzichten die ik de afgelopen jaren heb opgedaan over racisme en ongelijkheid in Nederland, wil ik het beter doen voor mijn kinderen. Ik wil vooroordelen die ik misschien nog heb niet aan hen overdragen.” Het is een concreet voorbeeld van hoe onderzoek als dat van Daudi bijdraagt aan het streven naar een betere wereld.

Beleid voor inclusief onderzoek

Of onderzoekers zich in inclusieve methoden verdiepen, hangt nu vaak nog af van het individu. Nationaal beleid dat van inclusief onderzoek de norm maakt, is er nog niet, vertelt Channah. “Wel heeft OCW samen met partijen in het veld een Nationaal Actieplan ontwikkeld voor meer diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs en onderzoek. We willen inclusief onderzoek daarin meer agenderen. Vanuit OCW zal ik daar zeker over meepraten, om te kijken wat we kunnen doen.”

Als lid van het Intersectioneel Netwerk Co-Creatie (INC) adviseert Daudi het ministerie van OCW over diversiteit en inclusie. Onlangs bracht INC een advies uit over hoe OCW inclusief onderzoek kan laten uitvoeren. “Het advies ging onder andere over hoe je kwantitatief onderzoek, waarin je bijvoorbeeld data verzamelt aan de hand van vragenlijsten, op een inclusieve manier kunt uitvoeren.”

Channah is blij met het advies van Daudi en collega’s van INC, omdat het helpt om in de organisatie het gesprek te voeren over diversiteit en inclusie. “Soms is dat zoeken. De politieke en bestuurlijke realiteit geven lang niet altijd tijd en ruimte om van gebaande paden af te wijken. Idealiter zou je dat wel doen, maar verandering gaat langzaam. Het delen van kennis en verschillende perspectieven blijft daarom belangrijk.”