Een vrouwelijke student die niet welkom is op een stage omdat het een ‘mannenbedrijf’ is. Een lhbtiqa+-student voor wie geen plek is bij een stagebedrijf nadat ze had verteld over haar geaardheid. Of een jongere die niet eens op gesprek mag komen omdat hij een migratieachtergrond heeft. Het zijn voorbeelden van stagediscriminatie. “Studenten worden ongelijk behandeld op basis van kenmerken die niets te maken hebben met hoe je functioneert op je stage. En dat kan verstrekkende gevolgen hebben”, vertelt strategisch adviseur Sanne Benit.
Sanne Benit werkt op het Deltion College in Zwolle. Vanuit haar rol is zij betrokken bij het inrichten van een meldpunt voor stagediscriminatie waar studenten gevallen van stagediscriminatie kunnen melden en steun kunnen krijgen.
In haar werk ziet Sanne de soms verstrekkende gevolgen van stagediscriminatie. “Er zijn studenten die een depressie krijgen of zich eenzaam en geïsoleerd voelen. Sommigen overwegen of besluiten zelfs om te stoppen met de opleiding. Daar moeten we echt wat aan doen met elkaar.” Onder ander vanwege deze problematiek is op initiatief van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) het Stagepact MBO 2023-2027 afgesloten tussen vertegenwoordigers van scholen, studenten, werkgevers en de overheid. Een belangrijk doel van dit pact is stagediscriminatie uitbannen.
Meldpunt en routekaart
Een van de afspraken uit het Stagepact is dat scholen zorgen voor een laagdrempelig meldpunt waar studenten kunnen aankloppen als er sprake is van stagediscriminatie en waar ze nazorg krijgen. Sanne: “Dat meldpunt is bij ons 1 februari live gegaan. Daarnaast hebben we onderzoek gedaan onder onderwijsprofessionals over hoe ze discriminatie erkennen en herkennen. En hebben we een nul-meting uitgevoerd onder studenten.” Volgens Sanne hebben we namelijk allemaal normen en vooroordelen die discriminerend zijn, zonder dat we ons daarvan bewust zijn.
In regionale samenwerking van de vier Zwolse mbo-instellingen (Zone College, Landstede groep, Cibap en Deltion), de gemeente, antidiscriminatievoorziening Vizier Oost en de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) is een ‘routekaart’ ontwikkeld. “Dat is een stappenplan waarin staat waar studenten stagediscriminatie kunnen melden en hoe de route er vervolgens uitziet, om te komen tot een besluit om wel of geen aangifte te doen van de discriminatie. In dit proces is de student altijd in de lead. De student bepaalt. Op deze manier borgen we dat elke student in onze regio op een goede wijze discriminatie kan melden en hierin wordt begeleid.”
Gebruikmaken van elkaars expertise
Het mooie van de regionale samenwerking is dat iedereen vanuit zijn expertise kan bijdragen. “Als mbo-instellingen hebben wij de expertise om studenten te begeleiden en op te leiden tot beginnend vakman. Maar discriminatie is een moeilijk en kwetsbaar thema waarbij er een kans is dat we studenten eerder niet dan wel helpen bij het melden van discriminatie.” Dat blijkt ook uit een onderzoek van het Verwey-Jonker instituut. Onderzoekers geven hierin aan dat onderwijsprofessionals de schuld van de discriminatie juist vaak bij de studenten zelf leggen en dat ze vaak niet in staat zijn om een melding van stagediscriminatie op een goede manier af te handelen. “Daarom is Vizier Oost erbij betrokken”, vervolgt Sanne haar verhaal. “Zij kunnen vanuit hun expertise studenten begeleiden bij het doen van een melding. Wij als mbo-instellingen begeleiden de studenten persoonlijk. Zo is de begeleider van school ook bij de gesprekken aanwezig die de student heeft met Vizier Oost en later met het leerbedrijf, om de ervaren discriminatie te bespreken. In dit proces werken we ook goed samen met SBB. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor de erkenning van stagebedrijven.’’
Onderwijsprofessionals trainen
Bij het Deltion College krijgen de onderwijsprofessionals al een aantal jaren inclusietrainingen waarbij het herkennen en erkennen van discriminatie aan bod komt. ”Vanaf maart 2024 komen daar trainingen bij die specifiek gaan over stagediscriminatie. Deze worden gegeven door trainers van Vizier Oost. In deze trainingen komen onderwerpen aan bod als het ontdekken van je eigen referentiekaders en vooroordelen, hoe je discriminatie en racisme herkent, hoe je het bespreekbaar maakt, hoe je een student ondersteunt en hoe je zonder oordeel luistert. Daarnaast ontvangen de onderwijsprofessionals naast de ‘routekaart’ een handelingsroute, zodat ze weten wat ze moeten doen als een student een melding bij hen doet. Iets waar onderwijsprofessionals erg blij mee zijn. Een docent vertelde me dat dit echt is wat ze nodig hebben om verder te komen. En het mooie is dat we dit ook in de Zwolse regio met elkaar oppakken. Zo leren we met en van elkaar, over de grenzen van de instellingen heen.“
Durven melden
“Met het opzetten van het meldpunt en de ‘routekaart’ hebben we nu een basis om studenten goed op te vangen wanneer ze (stage)discriminatie ervaren en willen melden”, vervolgt Sanne. “Afgelopen januari hebben we met elkaar goed nagedacht over hoe we dit onder de aandacht willen brengen bij de studenten, zowel intern bij ons op school als regionaal. Uiteraard kunnen we studenten niet dwingen om een melding te doen. Maar we verlagen de drempel zoveel mogelijk door ervoor te zorgen dat studenten een melding kunnen doen bij hun eigen begeleider op school of buiten school via de website www.discriminatie.nl. Dat kan zowel fysiek als online, op de manier die zij prettig vinden.“
Extra impuls
Sanne vindt het mooi dat het stagepact weer een extra impuls geeft aan het realiseren van een inclusievere samenleving. “Juist door zo'n pact worden ook de werkgevers, werknemersorganisaties en de MBO Raad gestimuleerd om daarin op te treden. Zo kunnen we samen een halt toeroepen aan stagediscriminatie, kunnen we een beweging in gang zetten en kunnen we helpen de sociale norm te stellen voor een inclusieve stage.”