In de bibliotheek van het Zeeuwse stadje Tholen zit een Poolse vrouw met haar ‘taalmaatje’. Ze luisteren naar korte verhaaltjes in het Nederlands. Over een man die op Schiphol werkt, een vrouw die boodschappen doet en over andere dagelijkse dingen. Vervolgens maakt ze opdrachten in een werkboekje. Deze vestiging van de bibliotheek is allang niet meer alleen bestemd voor het lenen van boeken. “We zijn een maatschappelijke bieb, dus naast een collectie bieden we de mensen van Tholen ook allerlei activiteiten en een loket voor informatie over de overheid”, vertelt directeur Robin Bierens.
Tekst en foto’s: Floor Catshoek
De bibliotheek van Tholen bevindt zich in een brede school, wat betekent dat partijen die zich bezighouden met opgroeiende kinderen samenwerken. In het gebouw vind je vier basisscholen, een kinderopvang, diverse jeugdzorginstellingen en dus een bibliotheek. “We zitten daardoor dicht bij de kinderen, leerkrachten en ouders”, vertelt Robin Bierens. “We zijn heel actief op de scholen hier, waardoor we goed het belang en het plezier van lezen kunnen laten zien. Dat zien we ook terug in het aantal jeugdleden. Dat ligt in Tholen aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde.” Ook het aantal volwassen leden zien ze hier elk jaar toenemen. “En het aantal bezoekers, want je hoeft niet per se lid te zijn om hier te komen. De mensen weten ons goed te vinden.”
Krantje lezen
Elke morgen gaat om 8 uur het gebouw open, en daarmee ook de bibliotheek, want het is een ruimte in open verbinding met de hal. “Er komen ‘s ochtends vaak mensen een krantje lezen”, vertelt Henny de Groen, een van de vaste medewerkers. “Wijzelf zijn er dan nog niet, wij beginnen in de middag. Maar de mensen mogen al wel boeken lenen. Dat gaat allemaal op vertrouwelijke basis. Wij beginnen met ons werk om twee uur. Dan zetten we koffie, waar ook altijd weer mensen op afkomen.”
Eenzaamheid en laaggeletterdheid
“In Zeeland zijn de afstanden groot”, legt Robin uit. “Daardoor zijn hier behoorlijk wat eenzame mensen. Die eenzaamheid proberen we te bestrijden. Ze kunnen hier terecht om gezellig een praatje te maken, maar ook als ze vragen over digitale onderwerpen hebben.” Ook laaggeletterdheid is een belangrijk thema in het aanbod van de bibliotheek. “We hebben in Zeeland relatief veel mensen die niet goed kunnen lezen en schrijven. Die extra uitdaging gaan we samen met partners als de GGD aan. Preventief door ons te richten op kleine kinderen en hun ouders. Maar ook ouderen kunnen hier terecht voor laagdrempelige taalcursussen in lezen en schrijven. We willen eraan bijdragen dat mensen zich een leven lang kunnen ontwikkelen.”
Goed samenwerken
Samen met partners als het consultatiebureau, de GGD en scholen worden mensen die hulp nodig hebben in beeld gebracht. “Het is heel fijn dat we in een brede school zo dicht bij elkaar zitten”, licht Robin toe. “We weten elkaar goed te vinden.” Een moeder op het consultatiebureau die niet kan lezen, krijgt bijvoorbeeld informatie over cursussen bij de bibliotheek. “Daarnaast hebben we veel contact met werkgevers. We hebben hier een grote logistieke en agrarische sector. Als werknemers problemen hebben - ze moeten bijvoorbeeld formulieren invullen, maar kunnen niet goed schrijven - dan krijgen wij een seintje, zodat we laagdrempelig hulp kunnen aanbieden. We zijn nu ook bezig om te kijken of we met een pop-up Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) bij de werkgevers langs kunnen gaan. We zijn in de regio tenslotte het laatste loket waar mensen met vragen over de digitale overheid terecht kunnen.”
De bredere bieb
Er zijn meer organisaties die ook hun diensten en informatie via de bibliotheek willen aanbieden. “We zitten om tafel met gezondheidspartijen, zodat we mensen bijvoorbeeld kunnen informeren over genoeg bewegen en gezond eten, maar ook commerciële bedrijven zoals banken hebben interesse om via een loket in de bibliotheek hun diensten aan te bieden. Daar sta ik wel positief tegenover. Nu is het moment om de bieb verder te versterken!”
Meekomen in de maatschappij
Robin vindt het goed dat de functies van de bibliotheek de laatste jaren breder zijn geworden. “Veel mensen kunnen zonder een beetje hulp gewoon niet meekomen in de maatschappij. Fijn dat wij dan essentiële voorzieningen hebben, waar ze gebruik van kunnen maken. We hebben in de gemeente Tholen nu twee kernvestigingen van de bibliotheek, beide gevestigd in een brede school. Maar we zijn een grote gemeente, met grote afstanden, dus het is van belang dat we daarin verder uitbreiden.”
Geld voor uitbreiding
Om dat te doen, heeft de gemeente Tholen op verzoek van de bibliotheek de specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen (SPUK BIEB) aangevraagd en ontvangen. “Met dat geld gaan we een kleinere vestiging uitbreiden tot een kernvestiging. Dat betekent niet alleen dat we de collectie uitbreiden, maar ook dat we diverse activiteiten gaan aanbieden. En – heel belangrijk – we nemen professioneel personeel aan dat kan bijdragen aan de bestrijding van de laaggeletterdheid.”
Robin raadt alle bibliotheken aan om via de gemeente de SPUK BIEB aan te vragen. “We zijn er heel blij mee. Het helpt ons om uit te breiden en onze voorzieningen op peil te houden. De gemeente Tholen zag het ook als een mooie kans, vooral vanwege de hoge mate van laaggeletterdheid in de regio. Dus ga vooral het gesprek aan met je gemeente. En wees daarin proactief. Wacht niet tot de gemeente bij jou komt, maar ga zelf aan de slag. Zorg dat je een scan hebt gedaan van de uitdagingen in jouw regio en maak je voorstel om ze aan te pakken al zo concreet mogelijk. En – nog een tip - de provinciale ondersteuningsinstelling (de POi) kan je ook ondersteunen bij het doen van de aanvraag. Dat heeft ons ontzettend geholpen.”
Hoe SPUK BIEB aanvragen?
Ook voor 2024 kunnen gemeenten de SPUK BIEB aanvragen. De aanvraagperiode loopt van 15 november t/m 15 december 2023. Een gemeente met minder dan 200.000 inwoners kan voor maximaal 2 activiteiten een aanvraag indienen. Een gemeente met 200.000 of meer inwoners kan voor maximaal 4 activiteiten een aanvraag indienen, waarvan maximaal 2 voor een nieuwe vestiging. Meer informatie vind je op Eenmalige specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen 2023-2024