De overheid wil dat de bibliotheek nu én in de toekomst voor iedereen beschikbaar en bereikbaar is. Maar in veel gemeenten is de afstand tot de dichtstbijzijnde vestiging erg groot. Daarom wordt via de zogenoemde SPUK BIEB-regeling extra geld voor bibliotheken beschikbaar gesteld. Paulien Schreuder, directeur van de bibliotheek Noord Fryslân, vertelt over het belang van de bibliotheek voor de mensen in de regio en legt uit hoe de SPUK hen helpt.
Tekst: Floor Catshoek
“Vroeger was lezen de hoofdfunctie van de bibliotheek”, legt Paulien Schreuder uit. “Maar nu bieden we veel meer diensten aan. Zo hebben we een digitaal loket waar mensen hulp kunnen krijgen met hun telefoon of bepaalde apps. Daar staan regelmatig opa’s en oma’s in de rij met een gloednieuwe tablet, die ze nog niet weten te gebruiken. Er komen ook veel jongeren voor informatie van bijvoorbeeld DUO of het CBR naar het Infopunt Digitale Overheid. In samenwerking met Frida, het ROC van Friesland, bieden we taalondersteuning aan voor laaggeletterde inwoners. Verder hebben we een juridisch spreekuur en allerlei cursussen, zoals ‘Kopen op Marktplaats’. Sinds een aantal jaren hebben we zelfs een ING servicepunt, omdat we in Dokkum geen bank meer hebben. Als we dan aan die balie iemand treffen die moeite heeft met het invullen van een formulier, dan vragen we of ze wel eens gehoord hebben van onze taalcursussen. Dan slaan we twee vliegen in een klap.”
Meer diensten aanbieden
Paulien is blij dat bibliotheken sinds een aantal jaar een uitgebreidere rol hebben. En het bevalt de bezoekers ook. “Er wordt veel gebruik gemaakt van alle diensten. Als we ’s morgens de deuren openen, dan staan er al mensen klaar. Ze kunnen hier gezellig naar het leescafé - dat zit elke dag vol - of gebruik maken van de computers. En er komen veel gezinnen met kinderen, lekker boeken lezen. Onze sociale functie is groot; uit ons eigen onderzoek bleek dat bijna 20% van de bezoekers hier alleen komt om een babbeltje te maken. Er is veel eenzaamheid in deze omgeving, vooral onder ouderen. Onze belangrijkste functie is zorgen dat er geen mensen buiten de boot vallen. Daarom is het zo erg dat er ook veel afgelegen dorpen zijn waar mensen niet eenvoudig bij een bibliotheek terecht kunnen.”
Lage dekking
“Hier in Friesland zijn de afstanden groot”, vervolgt Paulien haar verhaal. “En door de bezuinigingen in 2014 zijn veel kleinere bibliotheken gesloten. Sindsdien is het verdrietig gesteld met de dekking. In 2019 hebben we een aanvraag gedaan voor Asscher-gelden [extra geld vanuit het Rijk beschikbaar gesteld, red.] en konden een extra vestiging openen, maar er zit vaak nog steeds meer dan 10 kilometer tussen de verschillende vestigingen, soms wel 20. Jongeren stappen nog wel op de fiets, maar voor ouderen die niet meer zo goed ter been zijn, is het erg lastig.”
Extra huiskamerbibliotheken
Eerder dit jaar vroeg de gemeente voor bibliotheek Noord Fryslân de eenmalige specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen (SPUK BIEB) aan om nog meer mensen te bereiken met de diensten van de bibliotheek. “De SPUK is aangevraagd voor een extra huiskamerbibliotheek. We waren in samenwerking met het primair onderwijs al begonnen met het inrichten van huiskamerbibliotheken op scholen in de dorpen. Alle vestigingen hebben die brede, sociale functie. We hadden er al vier en met de SPUK gaan we een vijfde huiskamerbibliotheek inrichten. Én we stellen een coördinator aan voor al deze vestigingen samen. Die persoon onderhoudt in alle dorpen het netwerk en praat over onze diensten op scholen, in buurthuizen en op dorpsverenigingen. Alles gaat in samenspraak met de mensen in het dorp; zij weten wat er nodig is. Ons gemeenschappelijke doel is dat iedereen gelijke kansen krijgt.”
Samen met gemeenten
Paulien raadt alle bibliotheken in Nederland aan om via de gemeente de SPUK aan te vragen. “Hierbij is een goede relatie met de gemeente natuurlijk essentieel. Je hebt ze nodig bij je aanvraag, want zij moeten je plannen co-financieren. Laat bij je aanvraag dus duidelijk zien dat de gemeente nu ook al investeert in de bibliotheek op het gebied van bijvoorbeeld voorschoolse educatie, het vergroten van leesplezier of het bestrijden van laaggeletterdheid. Laat ook zien dat de bibliotheek met de uitgebreide taken echt een mooie bijdrage kan leveren aan het welzijn van een dorp of stad. En jullie weten zelf als geen ander waar in de regio nog gaten zitten in die dienstverlening.”
Hoe SPUK BIEB aanvragen?Ook voor 2024 kunnen gemeenten de SPUK BIEB aanvragen. De aanvraagperiode loopt van 15 november t/m 15 december 2023. Een gemeente met minder dan 200.000 inwoners kan voor maximaal 2 activiteiten een aanvraag indienen. Een gemeente met 200.000 of meer inwoners kan voor maximaal 4 activiteiten een aanvraag indienen, waarvan maximaal 2 voor een nieuwe vestiging. Meer informatie vindt u op Eenmalige specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen 2023-2024 |