Maar liefst 134 plannen werden er gemaakt door studenten, docenten en andere medewerkers van de Universiteit Twente (UT) om de kwaliteit van het onderwijs verder te verbeteren. Van ontmoetingsplekken voor studenten, docenten en begeleiders tot e-learning specialisten. De programma’s worden gefinancierd met geld uit de kwaliteitsafspraken (zie kader). Maar hoe zijn deze plannen ontwikkeld? Waar dragen ze aan bij? En wat vinden de studenten ervan?
Tekst: Floor Catshoek
“In 2018 zijn we begonnen met het maken van de plannen”, vertelt Merijn Snel, beleidsmedewerker Strategie en Beleid aan de UT. “En het mooie is, dat we zijn begonnen bij de studenten en docenten. Bij elke faculteit zijn we gaan inventariseren waar zij behoefte aan hebben. Wat moest er volgens hen verbeterd worden? Vervolgens hebben andere medewer-
kers en de medezeggenschapsraad hun input gegeven. Al die behoeften zijn we gaan uitwerken in vijf centrale programma’s die binnen de strategie van de UT passen én die aansluiten bij de voorwaarden vanuit de kwaliteitsafspraken. Zo hoorden we van veel studenten dat ze de kleinschaligheid van onze universiteit zo belangrijk vinden. Ze willen graag kleine groepen en voldoende docenten. Die wens hebben we vervolgens omgezet in bijvoorbeeld extra docenten en andere vormen van begeleiding. Daarnaast gaven veel studenten aan dat ze talentontwikkeling belangrijk vinden. Dat is onder andere terug te zien in het studentenloket dat zich richt op extra-curriculaire activiteiten.”
Meer ondersteuning
Ook werd bij de inventarisatie onder studenten duidelijk dat er meer behoefte is aan ondersteuners speciaal voor studenten. Bij de faculteit Science and Technology is daarom het project Learning Assistants opgezet. Dit is een project waarbij tweede en derdejaars studenten zich ontwikkelen op het gebied van onderwijs geven en ontwerpen. Pepijn de Vries (derdejaars Chemical Science and Engineering) is een van de studenten die een training volgde om learning assistant te worden. “Ik heb allerlei modules gevolgd en dat breng ik in de praktijk door studenten te ondersteunen die in groepjes aan projecten werken. Inhoudelijk zijn ze voorbereid door de colleges, ik help ze vervolgens bij het proces. Ik leer ze bijvoorbeeld hoe ze een goede planning kunnen maken, het overzicht kunnen bewaren en alles goed kunnen documenteren. En je ziet aan het einde van een module dat het ook echt een stuk beter gaat. Daar hebben ze de rest van hun studie iets aan.”
Learning Assistants
Een mooie bijkomstigheid van het project waarbij de studenten worden opgeleid tot learning assistants, is het verminderen van de werkdruk bij docenten. Hoogleraar Nieck Benes is blij met de ondersteuning door studenten als Pepijn. “Ik geef colleges maar kan vervolgens niet aansluiten bij elk groepje dat aan een project gaat werken. Het is fijn dat we studenten uit het tweede en derde jaar kunnen opleiden om de eerstejaars te begeleiden. Ik zie ook echt dat bijvoorbeeld hun planning zoveel beter is. Daarnaast denken de learning assistants met ons mee over het verbeteren van de modules voor een volgende periode. Dat is belangrijke feedback voor ons docenten. Ten slotte vind ik het mooi dat we met het project de studentenbegeleiders een inkijkje in het vak van docent kunnen geven. We hebben in Nederland een groot tekort en wellicht kunnen we een aantal studenten enthousiast maken om ook docent te worden na hun opleiding.”
Interaction Technology Lab
Een ander project dat met geld uit de kwaliteitsafspraken wordt opgezet, is het I-Tech Lab van de faculteit Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science. “Studenten van onze faculteit werken binnen hun studie I-Tech aan allerlei interactieve technologieën”, aldus Daniel Davison, die als lab technicus de studenten begeleidt. “Met het I-Tech Lab geven wij studenten een plek om te werken aan projecten en kennis te laten maken met apparatuur. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan robots, Virtual Reality-brillen of bepaalde software op de computer. De studenten doen veel onderzoek en maken binnen het lab gebruik van elkaars kennis. Het is een soort community. Ik begeleid de studenten met de apparatuur, maar leer ze ook om alle bevindingen goed te documenteren, zodat deze kennis gebruikt kan worden door anderen.”
Plek voor samenwerken
Een lab als dit was een grote wens van de studenten, weet Universitair docent Robby van Delden. “In mijn lessen bespreken we de theorie en praten we over hoe je bepaalde problemen kunt aanpakken. Vervolgens moeten de studenten dit buiten de lessen verder in de praktijk uitwerken. Het I-Tech lab is een plek voor de studenten waar ze goed kunnen samenwerken. Met afgesloten ruimten, zodat ze installaties kunnen laten staan om er de week erna aan verder te werken. Vorig jaar stond mijn hele kantoor nog vol apparatuur. Net als de studentenkamers van de studenten zelf. Toen we in 2018 gingen inventariseren waaraan de studenten behoefte hadden, kwam de wens voor dit lab én begeleiding binnen het lab duidelijk naar voren.” Bij het vormgeven van het lab heeft Daniel de studenten ook betrokken. “Samen hebben we veel gesprekken gevoerd en gebrainstormd over wat we nodig hadden. Ook hebben we een ‘dreamteam’ gevormd van studenten die veel affiniteit hebben met het lab. Zij zetten de kennis die ze in het lab opdoen om in workshops voor andere studenten. En ze regelen praktische zaken zoals het uitlenen van apparatuur.”
Volgens Robby was het I-Tech Lab er niet gekomen zonder de bijdrage uit de kwaliteitsafspraken. “Niet op deze schaal in elk geval. En we hadden bijvoorbeeld geen geld gehad om Daniel aan te nemen voor de ondersteuning, of om de studenten uit het dreamteam te betalen.”
Twijfel
In 2018 hebben de bestuurders van de onderwijsinstellingen, de studenten en de minister van OCW met elkaar afgesproken dat de kwaliteitsafspraken en de middelen daarvoor gelden voor een periode tot en met 2024. “Dat de politiek nu twijfelt over het voortzetten van het verstrekken van geld uit de kwaliteitsafspraken na 2024, dat baart me zorgen”, legt Merijn uit. “We hebben geïnvesteerd in extra personeel. Met het idee dat we hier zes jaar lang geld voor zouden krijgen. Wij hebben duurzame investeringen gedaan en we rekenen daarbij op de middelen die ons beloofd zijn. Het zou desastreus zijn als dat zou stoppen. We moeten alles op alles zetten dat deze middelen blijven bestaan als we deze innovaties blijvend willen kunnen inzetten.” Ook Robby hoopt dat de financiering blijft bestaan. “Juist in ons vakgebied worden technieken steeds vernieuwd. Dat betekent dat het I-Tech Lab ook moet blijven vernieuwen, anders verliezen we kwaliteit. Hopelijk krijgen we de tijd en de middelen om dat te blijven doen!”
Wat zijn de kwaliteitsafspraken?
Met de invoering van het leenstelsel in 2015, door middel van de Wet studievoorschot, is er geld beschikbaar om te investeren in de verbetering van de kwaliteit van het hoger onderwijs. Hogescholen en universiteiten maken samen met hun studenten en docenten, en in samenspraak met de medezeggenschap, een eigen plan voor kwaliteitsverbeteringen. Op basis van dat plan ontvangt de instelling de kwaliteitsbekostiging. In deze serie artikelen vertellen verschillende hogeronderwijsinstellingen waaraan ze de vrijgekomen middelen besteden. Meer weten?