Elf jaar geleden werd in de Arnhemse binnenstad de Rozet bibliotheek geopend; een schitterende centrale plek voor taal, kunst en erfgoed. Met uiteraard een uitgebreide collectie boeken, maar Rozet is veel meer dan een bibliotheek. Het is een plek waar je anderen kunt ontmoeten en jezelf kunt ontwikkelen. Zo is er een 55+-café, een taalspreekuur, een Informatiepunt Digitale Overheid en worden talloze cursussen aangeboden. Inmiddels kunnen Arnhemmers niet meer alleen in deze hoofdvestiging terecht, maar zijn er twee kleinere vestigingen en acht ‘Rozetjes’ in wijken door de hele stad; een soort buurtbibliotheken. Jenny Doest, directeur-bestuurder van Rozet vertelt ons er meer over.
Tekst: Floor Catshoek
We ontmoeten Jenny Doest in het nieuwste Rozetje van de stad, sinds twee weken gevestigd in De Buurtfabriek. In dit buurtcentrum draait alles om ontmoeten en hier krijgen bewoners de ruimte om activiteiten, initiatieven en ideeën samen te ontplooien. Dat maakt De Buurtfabriek een perfecte locatie voor een Rozetje in de wijk. “Er was een behoefte vanuit de wijk om het buurtcentrum uit te laten groeien tot een Rozet”, legt Jenny uit. “We bekijken dan eerst samen met de bewoners en partners waar de uitdagingen in de wijk liggen.”
In dit geval was dat vooral eenzaamheid onder ouderen en het feit dat jongeren en jonge gezinnen niet veel te doen hadden. “Buurtbewoners wilden de sociale verbinding in de wijk vergroten. Samen hebben we bepaald wat nodig is om het hier weer te laten bruisen. Zo is er een collectie boeken voor kinderen en volwassenen, passend bij de interesses van de mensen in de wijk. Maar ook een klein café waarin mensen werken met een afstand tot de arbeidsmarkt. Er komt na de zomervakantie een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO), waar mensen terecht kunnen met vragen over bijvoorbeeld toeslagen, belastingen, zorg en uitkering. Ook is er een moestuin en worden diverse cursussen gegeven.
Behoefte in de wijk
Per Rozetje wordt onderzocht wat goed past binnen die specifieke wijk. “Bij de ene locatie is er behoefte aan een taalcafé of voorleesmomenten, bij de andere aan een cursus creatief met restmateriaal of keramiek. Het mooie is dat zo’n cursus een laagdrempelige manier is om mensen verder te helpen. Als wij erachter komen dat iemand tijdens het koken eigenlijk niet goed blijkt te kunnen lezen, of dat diegene niet kan rekenen, dan kunnen we ze aanraden om zich daarin verder te ontwikkelen. We bieden daarvoor vaardigheidscursussen aan. Dat werkt veel beter dan iemand rechtstreeks aanspreken op dit soort ‘problemen’. We willen vooral heel laagdrempelig zijn en vertrouwen opbouwen bij de mensen. Niet iedereen durft het grote gebouw van de hoofdvestiging binnen te lopen. Sommige mensen vinden dat echt overweldigend. Zij willen niet eens de brug naar dit deel van Arnhem oversteken. Met de verschillende Rozetjes in de buurt zijn we er voor alle Arnhemmers.”
Samenwerken
In totaal werken in de vestigingen en Rozetjes 420 zzp’ers en 280 vrijwilligers. “En we doen alles met onze 150 partners. Dat zijn bijvoorbeeld welzijnsorganisaties, stichtingen voor ouderen en instellingen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar bijvoorbeeld ook het team Leefomgeving van de gemeente, Sportbedrijf Arnhem, een natuurcentrum en vele scholen. Sommige Rozetjes zijn gevestigd in een school, een enkele zelfs in een arbeidsvoorzieningsplek. We kijken steeds wat goed werkt qua locatie, altijd samen met de lokale ondernemers. En kijkend naar de behoeften maken we een passende invulling.”
Maatschappelijke opgave
De hele Nederlandse bibliotheeksector draagt bij aan maatschappelijke opgaven. “Bijvoorbeeld ‘een leven lang ontwikkelen’. Dat is naar mijn mening ongeveer het allerbelangrijkste in je leven. En de bieb is daar een perfecte plek voor, of je nou al een diploma hebt of niet. Niet iedereen wil of kan de schoolbanken in. Hier in de bieb kunnen mensen voor hun plezier, heel laagdrempelig en gezellig van alles leren.”
Een andere opgave van de bieb is om mensen te helpen wijzer te worden in de digitale samenleving. “We hebben het IDO, maar ook met allerlei cursussen als ‘(Ver)kopen via Marktplaats’ en ‘Veilig daten via Internet’. Er is een speciaal digitaal spreekuur en een juridisch loket. Langzaamaan helpen we mensen hier stapjes in te zetten.”
En de bibliotheken helpen bij het bestrijden van laaggeletterdheid. “Dat doen we preventief, bijvoorbeeld door ‘boekstart’ bij de kinderopvang en de ‘bieb op school’, maar ook door samen te werken met leesconsulenten en ‘de VoorleesExpress’ waarbij vrijwilligers en professionals gaan voorlezen bij mensen thuis. Maar we hebben ook een netwerk van ondernemers die getraind zijn in het herkennen van laaggeletterdheid bij hun werknemers. En helaas is dat hard nodig, want 1 op de 3 vijftienjarige leerlingen is laaggeletterd. Op laaggeletterdheid heerst een groot taboe, maar via diverse andere cursussen kunnen we er op een laagdrempelige manier mee aan de slag. Zonder die schaamte.”
Verder ontwikkelen
Bibliotheek Rozet Arnhem blijft uitbreiden met Rozetjes in de wijken. “We kijken waar de behoefte ligt. Nu gaan we aan de slag met een locatie in Arnhem-Zuid, waar veel nieuwe wijken gebouwd worden. Het opzetten van zo’n vestiging is altijd maatwerk. We moeten goed luisteren en de behoeften onderzoeken. En goede partners zoeken die dezelfde visie hebben en dezelfde aanpak nastreven. Want alleen samen met hen en de bewoners kunnen we dit doen, ervan leren en uiteindelijk verder ontwikkelen.”
